ترکی آذربایجانی

زبان ترکی آذربایجانی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
برای دیگر کاربردها، آذربایجانی (ابهام‌زدایی) را ببینید.
برای دیگر کاربردها، آذری (ابهام‌زدایی) را ببینید.
این نوشتار پیرامون زبان ترکی آذربایجانی است. در مورد زبان آذری به صفحه زبان آذری مراجعه کنید.
ترکی آذربایجانی jپرونده:
حوزهٔ استفاده ایران، جمهوری آذربایجان، ترکیه، عراق ۱ ، گرجستان
شمار گویش‌وران ۱۱ میلیون ۲ تا ۱۶ میلیون در جمعیت ایران (۱۵٬۵۲۳٬۰۹۰ میلیون نفر در سال ۱۳۸۱) ۳ ،۹۰٫۶درصد (۷٬۳۸۴٬۴۷۸ میلیون نفر) جمعیت جمهوری آذربایجان ۱ ، ؟ درصد ترکیه
تعداد کل گویش وران در جهان ۱۸ ۲ ۳ الی ۲۵ ۴ ۵ ۶ ۷ میلیون نفر است، ارقام تخمینی هستند.

گویشوران در ایران ۱۶ ۸ تا ۲۳٫۳ درصد جمعیت ایران ۹
خانواده زبانی زبان‌های آلتائی، ترکی، ترکی غربی
زبان رسمی جمهوری آذربایجان
کدهای زبان
ISO 639-1
az
ISO 639-2
aze
ISO/DIS 639-3
لهجه‌ها:

aze - آذربایجانی (عموما)
azb — آذربایجانی (ایران)
azj — آذربایجانی (جمهوری آذربایجان)

زبان ترکی آذربایجانی (به ترکی آذربایجانی: آذربایجان دیلی و با خط لاتینی شده Azərbaycan Türkcəsi و یا Azərbaycan dili) زبانی از خانواده زبان‌های ترکی است که توسط مردمان آذری در جنوب غربی آسیا عمدتاً در آذربایجان و سایر مناطق آذربایجانی‌نشین ایران و جمهوری آذربایجان تکلم می شود. این زبان در جمهوری آذربایجان زبان رسمی ست. این زبان بخشی از شاخه زبان‌های اغوز زبانهای ترکی است و به ترکی، قشقایی و ترکمنی بسیار نزدیک است. ترکی آذربایجانی به عنوان زبان گفتاری همچنین در نواحی شرقی ترکیه و جنوب گرجستان ۱۰ و داغستان ۱۱ رایج است. زبان ترکی آذربایجانی بطور قابل توجهی تحت تاثیر زبان عربی به ویژه در لغات، سیستم آوایی و گرامر قرار گرفته و در ایران علاوه بر زبان عربی، بشدت از زبان فارسی نیز تاثیر پذیرفته است. ۱۲ ۱۳

محتویات نهفتن
۱ نام زبان
۲ گروه‌بندی زبانی
۳ شمار گویشوران
۴ خط زبان ترکی آذربایجانی
۴.۱ تحول در خط ترکی آذربایجانی مدرن
۴.۲ تغییر به الفبای لاتین (۱۹۲۶)
۴.۳ تغییر به الفبای سیریلیک
۵ واژه‌سازی در زبان ترکی آذربایجانی
۶ سایرِ خصوصیات زبان‌شناختی
۷ ادبیات ترکی آذربایجانی
۸ ادبیات شفاهی آذربایجان
۹ نام‌گذاری و شمارش اعداد در ترکی آذربایجانی
۱۰ صفت در ترکی آذربایجانی
۱۱ جستارهای وابسته
۱۲ پانویس
۱۳ منابع
۱۴ پیوند به بیرون


نام زبان
در متن این مقاله از هیچ منبع و مأخذی نام برده نشده‌است.
شما می‌توانید با افزودن منابع برطبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید.
مطالب بی‌منبع احتمالاً در آینده حذف خواهند‌ شد.

در زبان‌ها و موقعیت‌های مختلف، نام‌های متفاوتی به این زبان داده شده است که همگی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در ایران و به زبان فارسی، این زبان معمولا ترکی (Torki) نامیده می‌شود ۱۴ ، و زبان ترکی آناتولی را به خاطر اشتباه گرفته نشدن با این زبان، ترکی استانبولی می‌نامند. در خود زبان ترکی آذربایجانی هم در حالت صحبت معمولی و محاوره و نوشتار ساده، تورکو ۱۵ (Türkü) یا تورکی ۱۶ (Türki) نامیده می‌شود که همان تلفظ ترکی شده کلمه مورد استفاده در فارسی است.

در زبان رسمی و نوشتاری و همچنین توسط بزرگان ادبی این زبان در ایران، تورکجه (Türkcə) نامیده می‌شود.

در جمهوری آذربایجان معمولا زبان آذربایجانی (Azərbaycan dili)، آذربایجانی (Azərbaycanca) یا ترکی آذربایجانی (Azərbaycan Türkcəsi) نامیده می‌شود.

گروه‌بندی زبانی
ترکی آذربایجانی زیرشاخهٔ زبان‌های ترکی و زبان اکثر مناطق ترک‌نشین ایران از جمله آذربایجان است.

سایر زیرشاخه‌های مختلف زبان ترکی موجود در ایران عبارتند از :

- ترکی قشقائی
- ترکی ترکمنی
- ترکی خلجی
- ترکی خراسانی
- ترکی شاهسونی
زبان ترکی آذربایجانی به صورت دوطرفه، توسط ترکمن‌ها و ترک‌ها (شامل ترکی استانبولی و لهجه‌های گفتاری، ترکمن‌های عراق و قشقایی) قابل فهم است. ۱۷ ۱۸

شمار گویشوران
در مورد شمار سخنگویان به زبان ترکی آذربایجانی، اتفاق نظر وجود ندارد و برآوردها متفاوت است. بنیان این تفاوت، عدم ارائهٔ آمار رسمی از سوی دولت ایران است. تمامی ارقام ارائه‌شده بر اساس تخمین است.

منابع پژوهشی جمعیت گویشوران زبان ترکی آذربایجانی در ایران را ۱۵ میلیون نفر ذکر می‌کنند. ۱۹ ۲۰

کتابچهٔ سازمان سیا بنابر تخمینی که آمریکا در سال ۱۹۴۳ در مورد اقوام ایران انجام داده‌است، شمار سخن‌گویان ترکی آذربایجانی را ۲۴٪ تخمین زده‌است . (با در نظر گرفتن قشقایی‌ها). تخمین دانشنامهٔ زبان کمبریج ۲۱ برای سال ۱۹۸۶، ۱۲ میلیون در کل و ۷ میلیون در ایران (۱۵٪) بوده‌است (با احتساب قشقایی‌ها). دانشنامهٔ بین‌المللی زبانشناسی ۲۲ نیز در تخمین سال ۱۹۸۶، تعداد سخنگویان به این زبان در ایران را ۷۷۶۰۰۰۰ نفر (۱۶٪ درصد) براورد می‌کند که به تخمین دانشنامهٔ زبان کمبریج بسیار نزدیک است.

سازمان سیا در سال ۲۰۰۸ جمعیت ترک‌زبانان جمهوری آذربایجان را ۹۰٫۳٪ از مردم آن کشور گزارش کرده‌است. ۲۳

سایت اتنولوگ جمعیت ترک زبانان آذربایجانی ایران را ۱۱٫۲۰۰٫۰۰۰ نفر اعلام کرده است. ۲۴

خط زبان ترکی آذربایجانی
این بخش از مقاله فاقد منبع و مأخذ است.
شما می‌توانید با افزودن منابع برطبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید.
مطالب بی‌منبع احتمالاً در آینده حذف خواهند‌ شد.




جدول مقایسهٔ الفبای آذربایجانی ۲۵ عربی ۲۶
لاتین
سیریلیک
لاتین

آ ا A a А а A a
ﺏ B b Б б B b
ﺝ C c Ҹ ҹ C c
چ Ç ç Ч ч Ç ç
ﺩ D d Д д D d
ائ‍ ئ‍ ‍ ئ E e Е е E e
اَ ه ‍ه Ə ə Ә ә Ə ə
ﻑ F f Ф ф F f
گ G g Ҝ ҝ G g
ﻍ Ƣ ƣ Ғ ғ Ğ ğ
ﺡ، ﻩ H h Һ һ H h
ﺥ X x Х х X x
ای‍̂ ی‍̂ ی̂ Ь ь Ы ы I ı
ای‍ ی‍ ی I i И и İ i
ژ Ƶ ƶ Ж ж J j
ﻙ K k К к K k
ﻕ Q q Г г Q q
ﻝ L l Л л L l
ﻡ M m М м M m
ﻥ N n Н н N n
اوْ وْ O o О о O o
اؤ ؤ Ɵ ɵ Ө ө Ö ö
پ P p П п P p
ﺭ R r Р р R r
س، ث، ص S s С с S s
ﺵ Ş ş Ш ш Ş ş
ﺕ، ﻁ T t Т т T t
اۇ ۇ U u У у U u
اۆ ۆ Y y Ү ү Ü ü
ﻭ V v В в V v
ی J j Ј ј Y y
ز، ذ، ض، ظ Z z З з Z z
تحول در خط ترکی آذربایجانی مدرن
در سده ۱۹ میلادی افرادی مسئلهٔ تغییر الفبای ترکی آذربایجانی را مطرح کردند. میرزا فتحعلی آخوندزاده (۱۸۷۸) و جلیل محمد قلی‌زاده از این دسته افراد بودند. البته این امر با مخالفت شدید گروههای دیگر از جمله برخی فرهنگیان و روحانیان روبرو شد.صرف نظر از دغدغهٔ روحانیان که معتقد بودند تغییر خط ارتباط مردم را با قرآن و دیگر متون دینی قطع خواهد کرد برخی اهالی فرهنگ اعتقاد داشتند که خط بخشی از هویت هر قوم را تشکیل می دهد و از آنجاییک چند صد سال است که تمام متون ادبی ترکی و هزاران هزار کتاب در این خط تالیف شده اند تغییر خط به نوعی یک گسستگی فرهنگی به وجود خواهد آورد. این مسئله در دورهٔ بسیار کوتاه جمهوری دمکراتیک آذربایجان (۱۹۱۸-۱۹۱۹) نیز مطرح گشت. بعد از پیروزی بلشویکها چندین روزنامه به خط لاتین در باکو چاپ می‌شد؛ ولی خط عربی هنوز به کار گرفته می‌شد. در سال ۱۹۲۴ نریمان نریمانف رهبر بلشویک آذربایجان توانست قانون استفاده از لاتین در امور دولتی را به تصویب مجلس جمهوری آذربایجان شوروی برساند.

تغییر به الفبای لاتین (۱۹۲۶)
در سال ۱۹۲۶ اولین کنفرانس ترک‌شناسی در باکو برگزار شد. گردآمدگان تصمیم گرفتند که خط لاتین را خط مورد استفادهٔ تمام ترک‌زبانان آذربایجانی جهان اعلام کنند. دو سال بعد به رهبری کمال پاشا رفرم خط در ترکیه به اجرا گذاشته شد و الفبای لاتین جایگزین الفبای عثمانی (عربی) گردید. در همین سال کمیته‌ای به نام یئنی اَلیفبا (الفبای جدید) در مسکو به تدوین الفبای یکدستی پرداخت که در تمامی جمهوری‌های ترک‌زبان اتحاد جماهیر شوروی (آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان) استفاده شود. این الفبا به مدت بیش از ده سال مورد استفاده بود.

تغییر به الفبای سیریلیک

کاربرد خط سیریلیک برای ترکی آذربایجانی (۱۹۹۱ - ۱۹۳۹) ۲۷ در سال ۱۹۳۹ الفبای لاتین کنار گذاشته شده و خط سیریلیک روسی جایگرین خط لاتین گردید. همچنین تدریس زبان روسی در تمام مدارس اجباری اعلام شد. سیاست تجزیه کردن ملتها و ممانعت از احساسات ملی‌گرایانه می‌تواند از دلایل تغییر دوبارهٔ خط در این دوره و عدم هماهنگی بین گروههای زبانی مشترک در تدوین الفبای جدید باشد. ترس استالین که ازاتحاد و قدرت گرفتن دوبارهٔ مسلمانان -که اغلب آنها ترک بودند- سرکوب زبانهای غیرروس در محدودهٔ جغرافیای اتحاد شوروی با جایگزینی زبان روسی به شدت ادامه یافت که تا سقوط این اتحادیهٔ در ۱۹۹۱ ادامه داشت؛ ولی بعضی از این جمهوریها پس از استقلال خود در سال ۱۹۹۱ الفبای خود را دوباره به لاتین بر گرداندند. نیازمند منبع

آثار مکتوب زیادی به زبان آذربایجانی با الفبای عربی بر جای مانده‌است که تمامی این کتب هنوز به خط لاتین در دسترس نیستند. خط لاتین آذربایجانی با چند حرف اضافه (x,q,ə) یعنی (اَ، ق، خ) اندکی با خط لاتین ترکی استانبولی متفاوت است. در ایران زبان آذربایجانی با الفبای عربی نوشته می‌شود. البته از الفبای لاتین نیز بعضاً در اینترنت استفاده می‌شود. در حال حاضر زبانهای ترکی که از الفبای لاتین استفاده می‌کنند، عبارتند از ترکی آذربایجانی (جمهوری آذربایجان)، ترکی ترکیه، ترکمنی، قزاقی، ازبکی، اویغوری(بخشا) و تاتاری.

واژه‌سازی در زبان ترکی آذربایجانی
برای اثبات‌پذیری کامل این بخش به منابع بیشتری نیاز است یا منابع ارایه‌شده به‌درستی ارجاع داده نشده‌اند.
لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید.
مطالب بی‌منبع در آینده مردود و حذف خواهندشد.

دستور زبان ترکی آذربایجانی متأثر از هم آوائی صوتی حروف است. در زبان ترکی آذربایجانی صداهای خشن (O,U,A,I) و صداهای نازک (Ö,Ü,E,Ə,İ) نمی‌توانند در ریشه یک واژه با هم مخلوط شوند و با همان ترتیب فوق در کلمه می‌آیند. مانند Gözəllik و Ayrılıq. واژه‌های بیگانه نیز تا حد امکان تحت تأثیر این قانون قرار می‌گیرند. مانند کلمه عربی حسین (Hoseyn) که در ترکی Hüseyn و کلمه عربی عباس (Əbbas) که در ترکی (Abbas) گفته می‌شود. گروهی از ترکی آذربایجانی زبانها هنگام صحبت کردن به زبان‌های دیگری، ناخودآگاه از این قانون طبیعی زبان خود پیروی می‌کنند. ۲۸ . ۲۹

زبان ترکی آذربایجانی همانند سایر شاخه‌های زبان ترکی از نظر ساختاری جزو زبانهای التصاقی بشمار می‌آید. در این زبان ریشه یک فعل یا یک اسم را می‌توان با اضافه کردن پسوندهای متعدد تغییر زمانی، جمعی و صفتی داد.. ۳۰

افعال متعدی در ترکی آذربایجانی با اضافه کردن پسوند به افعال لازم ساخته می‌شود. بطور مثال: اوخشاماق=شبیه بودن ← اوخشاتماق= شبیه کردن

افعال متعدی درجه دو و درجه سه نیز قابل ساخت است: یازماق = نوشتن(متعدی)← یازدیرماق = نویساندن (متعدی درجه دو)← یازدیرتماق = وسیله نوشتن کسی را فراهم کردن (متعدی درجه سه). ۳۱ نیازمند منابع بیشتر

سایرِ خصوصیات زبان‌شناختی
زبان ترکی آذربایجانی مانند سایر زبان‌های ترکی از نظرِ ساختاری زبانی التصاقی است. منظور از زبان التصاقی یا پس‌وندی این است که بن فعل در ابتدای واژه قرار می‌گیرد و با افزودن پسوندها حالت‌های فعل تغییر می‌کند. مثال: گل (بیا) گل‌دی (آمد)، گل‌دی‌لر (آمدند).
در زبان ترکی آذربایجانی امکان ساختن فعل و مصدر از اسم و صفت وجود دارد. مثال: قولاخ (گوش)، قولاخ‌لاماخ (گرفتن از گوشِ کسی برای تنبیه)؛ ال (دست)، ال‌له‌مک (ورز دادن)؛ سو (آب)، سولاماق (آب پاشیدن)؛ گؤزل (زیبا صفت )، گؤزل‌لمه‌ک (به‌زیبایی ستودن)، یئیین (تند صفت ) یئیین‌لمک (شتاب گرفتن)؛ گؤز (چشم)، گؤزلوک (عینک)، گؤزلوک‌چو (عینک‌ساز یا عینک‌فروش)، گؤزلوک‌چولوک (عینک‌سازی یا عینک‌فروشی). این ویژگی زبان‌شناختی، امکان گسترده‌ای برای افادهٔ روی‌دادها و افعال پدید می‌آورد تاآنجا که برخی از محققین شمار فعل را در زبان‌های ترکی و ازجمله آذربایجانی غیرقابل شمارش دانسته‌اند.
افعال در زبان ترکی تک‌جزئی و یک‌تکه هستند. ساختن فعل با استفاده از افعال معین یا افعال کمکی عمدتاً به افعالی منحصر است که از زبان عربی یا فارسی به ترکی آذربایجانی وارد شده‌اند. این ویژگی انعطاف‌پذیری قابل توجهی در زبان ترکی آذربایجانی برای ساختن واژه‌های جدید حتی با استفاده از وام‌واژه‌ها ایجاد می‌کند. مثال: تلفن، تلفن‌لاش‌ماق (ارتباط تلفنی برقرار کردن).
ادبیات ترکی آذربایجانی
برای اثبات‌پذیری کامل این بخش به منابع بیشتری نیاز است یا منابع ارایه‌شده به‌درستی ارجاع داده نشده‌اند.
لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید.
مطالب بی‌منبع در آینده مردود و حذف خواهندشد.

صفحه‌ای از دیباچهٔ دیوان اشعار فضولی به زبان ترکی آذربایجانی
یک صفحه از کتاب کلیات کنزالمصائب ۳۲ ، قمری دربندی(۱۸۱۹ - ۱۸۹۱میلادی) ۳۳
کتاب المقتل به نثر نگاشته شده‌استآثار مکتوب ادبی ترکی آذربایجانی به صورت شعر متعلق به قرن سیزده میلادی مربوط به شیخ عزالدین پورحسنِ اسفراینی ۳۴ از خراسان میباشد. شاعران بزرگی چون نسیمی، حبیبی، قاضی برهان‌الدین و ضریر آثار خود را به این زبان نوشته‌اند. عمادالدین نسیمی عارف و فیلسوف بانی فرقهٔ حروفیه را می‌توان معمار شعر ترکی آذربایجانی شمرد. کتاب دده قورقود که از ۱۲ داستان تشکیل شده و اثری ذیقیمتی به زبان ترکی آذربایجانی است به نثر و در میان داستانها مضامینی شبیه به شعر آزاد امروز آورده شده‌است، در این کتاب حوادث موضوع داستانها و اتفاقات در آذربایجان و شرق ترکیه امروزی می افتد. این اثر در قرن شانزدهم میلادی نوشته شده ولی خود داستانها مربوط به قرن چهاردم میلادی هستند. ۳۵ ۳۶ . شاه اسماعیل ختایی و محمد فضولی دو شاعر توانای اوخر قرن پانزده و اوایل شانزدهم میلادی هستند. فضولی شاعری با شهرت جهانی است که اشعار او به زبانهای مختلف ترجمه شده‌است. از شاعران ترک سده‌های ۱۶ و ۱۷ می‌توان از قوسی تبریزی، تأثیر، امانی و شاه عباس دوم نام برد. نیازمند منبع ملاپناه واقف و آقا مسیح شیروانی نمونه‌ای از شعرای قرن ۱۸ هستند. در قرن ۱۹ نیز شاهد شعرای بنامی چون نباتی و حکیم هیدجی، تئلیم خان ساوه‌ای، ماذون قشقائی و شکوهی مراغه‌ای هستیم. ده‌ها شاعر دیگر چون حقیقی و شیخ قاسم انوار و حبیبی و صراف و... و ادیبان معاصری چون معجز شبستری، حبیب ساهر، بولود قاراچورلو (سهند)، حداد، حمیده رئیس زاده، کریمی مراغه‌ای، شهریار، و ناصر مرقاتی راکه در دوران معاصر به ترکی آذربایجانی شعر گفته‌اند را می‌توان نام برد.

ادبیات ترکی در مرثیه‌سرایی برای اهل بیت عصمت و طهارت نیز از گنجینه‌ای غنی بهره‌مند است. از میان شاعران این عرصه می‌توان به قمری دربندی، شاکی قره‌باغی، صراف تبریزی، مضطر اردبیلی، یورتچی، حیرانی، بیکس، خائف، شاکر، حقیر، باجی، منعم، دخیل مراغه‌ای، عاصم، عندلیب، بیضای اردبیلی، تاج‌الشعراء یحیوی، دلریش، منزوی اردبیلی اشاره کرد. ۳۷

گنجینهٔ ادبی معاصر جمهوری آذربایجان شامل ادیبان بزرگی چون میرزا فتحعلی آخوندزاده، جلیل محمدقلی‌زاده، علی‌اکبر صابر، حسین جاوید، جعفر جبارلی، سلیمان رستم، صمد وورغون، محمد آصلان، میکاییل مشفق، خلیل رضا، بختیار وهابزاده و علی آقا واحد هستند.

زبان عربی و فارسی به بخشی از ادبیات ترکی آذربایجانی که آن را ادبیات دیوانی می‌نامند تأثیر گذاشته‌اند، که این تأثیر را به‌روشنی در اشعار تقلید شدهٔ فضولی از غزلیات فارسی می‌توان مشاهده کرد. درادبیات دیوانی لغات ترکی اصیل همراه با تشبیهات بسیاری که از شعر و ادب فارسی نشأت گرفته‌است را به‌روشنی می‌توان دید.

زبان ترکی آذربایجانی از دوران‌های گذشته همواره در تمام سطوح تأثیر بسیار عمیقی از زبان فارسی گرفته‌است. این تأثیر عمیق نه تنها در سطح وام‌واژه‌ها بلکه در عناصر دستوری مانند پیشوند و پسوندها و عبارات زبانی و همچنین گرته‌برداری (ترجمه تحت‌اللفظی جمله‌ها) دیده می‌شود. ۳۸ در منطقه قفقاز تأثیرگیری از زبان روسی نیز بر این لایه فارسی افزوده شده‌است. نیازمند منبع

ادبیات شفاهی آذربایجان
ادبیات شفاهی و عاشیقی آذربایجان به علت مردمی بودن، توانسته‌است بالندگی خود را بسیار خوب حفظ کند. داستان‌های کاملی چون کوراوغلو و آسلی و کرم با سوژه‌های بسیار متفاوتی به طور زنده توسط هنرمندان مردمی پدید آمده‌اند. این داستان‌ها برای اولین بار در قرن بیستم به صورت کتبی در آمده و مانند بسیاری از آثار ادبی جمع‌آوری شده‌اند.

بایاتیها یا دوبیتی‌های شفاهی آذربایجان از غنای بالایی برخوردارند. ادبیات و موسیقی عاشیق‌ها با قدمتی دیرینه جایگاه و تقدس خاصی بین ترک‌زبان‌ها و آذربایجانیان دارد. آتالار سؤزو یا امثال زبان ترکی که عموماً پندهایی عاقلانه و انسانی است. آغیلار (مرثیه‌ها) و لایلالار نیز قسمتی از ادبیات شفاهی ترکی آذربایجانی را تشکیل می‌دهند. داستان‌های فولکلوری چون دده‌قورقود، کوراوغلو، آرزی و قمبر، عباس و کولگز، عاشیق‌غریب، قاچاق‌نبی، ... از غنای ادبیات شفاهی ترکی آذربایجان سخن می‌گویند.

نام‌گذاری و شمارش اعداد در ترکی آذربایجانی
شمارش اعداد در زبان ترکی آذربایجانی تابع قاعده معینی است و از لحاظ دستوری و نوشتاری مطلقاً استثنایی در آن وجود ندارد. به همین دلیل یادگیریِ آن آسان است. اعداد شامل : بیر (۱)، ایکی (۲)، اوچ (۳)، دؤرد (۴)، بئش (۵)، آلتی (۶)، یئددی (۷)، سککیز (۸)، دوققوز (۹) است. برای نمونه به این نام‌گذاری‌ها توجه کنید: ۳۹ ۴۰

اون (۱۰) + بیر (۱)=اون بیر (۱۱)
اون (۱۰) + آلتی (۶)=اون آلتی (۱۶)
اییرمی (۲۰) + سککیز(۸)=اییرمی سککیز (۲۸)
اوتوز (۳۰) + بئش (۵)=اوتوز بئش (۳۵)
یئتمیش (۷۰) + اوچ (۳)=یئتمیش اوچ (۷۳)
دوخسان (۹۰) + دوققوز (۹)=دوخسان دوققوز (۹۹)
یوز (۱۰۰) + اللی (۵۰)=یوز اللی (۱۵۰)
بئش یوز (۵۰۰) + آلتمیش (۶۰)=بئش یوز آلتمیش (۵۶۰)
سککیز یوز (۸۰۰) + اوتوز اوچ (۳۳)=سککیز یوز اوتوز اوچ (۸۳۳)
مین (۱۰۰۰) + یوز اون بیر (۱۱۱)=مین یوز اون بیر (۱۱۱۱)

سه هشتم=سککیزده اوچ
یک دوم=ایکی ده بیر (یاریم)
اوچ، اوسته گل بئش، برابر دیر سککیز (۸=۵+۳)
هزار و سیصد و هفتاد و هشت = مین اوچ یوز یئتمیش سککیز
دو ممیز بیست وپنج صدم (25/2)=ایکی تام، یوزده اییرمی بئش
دهها = اونلار، اونلارجا
صدها = یوزلر، یوزلرجه
هزارها = مین‌لر، مین لرجه
میلیون و میلیارد = ملیون و ملیارد
آلتی، چیخ ایکی، برابر دیر دؤرد (۴ = ۲ – ۶)


از لحاظ محاوره و گفت‌وگوی شفاهی به این زبان در ایران و در بعضی از مناطق جمهوری آذربایجان استثنایی وجود دارد. و آن کاربرد کلمه فارسی هشتاد به جای کلمه ترکی آن یعنی سکسن است. البته کلمه هشتاد در این حالت تابع قواعد شمارش اعداد در ترکی آذربایجانی است . این استثنا در مورد آذربایجانی‌های شرق ترکیه، گرجستان، داغستان و مناطق شمالی جمهوری آذربایجان صادق نیست. ۴۱

شمارش اعداد از هشتاد تا عدد نود در زبان محاوره‌ای ترکی آذربایجانی در ایران بدین صورت است: هشتاد (۸۰)، هشتاد بیر (۸۱)، هشتاد ایکی (۸۲)، هشتاد اوچ (۸۳)، هشتاد دؤرد (۸۴)، هشتاد بئش (۸۵)، هشتاد آلتی (۸۶)، هشتاد یئددی (۸۷)، هشتاد سککیز (۸۸)، هشتاد دوققوز (۸۹)، دوخسان (۹۰)
شمارش اعداد هشتاد تا عدد نود در زبان نوشتاری ترکی آذربایجانی بدین صورت است: سکسن (۸۰)، سکسن بیر (۸۱)، سکسن ایکی (۸۲)، سکسن اوچ (۸۳)، سکسن دؤرد (۸۴)، سکسن بئش (۸۵)، سکسن آلتی (۸۶)، سکسن یئددی (۸۷)، سکسن سککیز (۸۸)، سکسن دوققوز (۸۹)، دوخسان (۹۰)
چگونگی نامگذاری، شمارش و بیان اعداد در ترکی آذربایجانی در جدول زیر ارائه شده است. ۴۲

نامگذاری و شمارش اعداد در ترکی آذربایجانی فارسی ترکی آذربایجانی Azərbaycan Türkcəsi فارسی ترکی آذربایجانی Azərbaycan Türkcəsi فارسی ترکی آذربایجانی Azərbaycan Türkcəsi
یک بیر Bir یکم بیراینجی Birinci یکمین بیراینجی‌سی Birincisi
دو ایکی İki دوم ایکی‌اینجی İkinci دومین ایکی‌اینجی‌سی İkincisi
سه اوچ Üç سوم اوچ‌اونجو Üçüncü سومین اوچ‌اونجوسو Üçüncüsü
چهار دؤرد Dörd چهارم دؤرداونجو Dördüncü چهارمین دؤرداونجوسو Dördüncüsü
پنج بئش Beş پنجم بئش‌اینجی Beşinci پنجمین بئش‌اینجی‌سی Beşincisi
شش آلتی Altı ششم آلتی‌اینجی Altıncı ششمین آلتی‌اینجی‌سی Altıncısı
هفت یئددی Yeddi هفتم یئددی‌اینجی Yeddinci هفتمین یئددی‌اینجی‌سی Yeddincisi
هشت سککیز Səkkiz هشتم سککیزاینجی Səkkizinci هشتمین سککیزاینجی‌سی Səkkizincisi
نه دوققوز Doqquz نهم دوققوزاونجو Doqquzuncu نهمین دوققوزاونجوسو Doqquzuncusu
ده اون On دهم اون‌اونجو Onuncu دهمین اون‌اونجوسو Onuncusu
دوازده اون ایکی On iki دوازدهم اون ایکی‌اینجی On ikinci دوازدهمین اون ایکی‌اینجی‌سی On ikincisi
شانزده اون آلتی On altı شانزدهم اون آلتی‌اینجی On altıncı شانزدهمین اون آلتی‌اینجی‌سی On altıncısı
بیست اییرمی İyirmi بیستم اییرمی‌اینجی İyirminci بیستمین اییرمی‌اینجی‌سی İyirmincisi
سی اوتوز Otuz سی‌ام اوتوزاونجو Otuzuncu سی‌امین اوتوزاونجوسو Otuzuncusu
چهل قیرخ Qırx چهلم قیرخ‌اینجی Qırxıncı چهلمین قیرخ‌اینجی‌سی Qırxıncısı
پنجاه اللی Əlli پنجاهم اللی‌اینجی Əllinci پنجاهمین اللی‌اینجی‌سی Əllincisi
شصت آلتمیش Altmış شصتم آلتمیش‌اینجی Altmışıncı شصتمین آلتمیش‌اینجی‌سی Altmışıncısı
هفتاد یئتمیش Yetmiş هفتادم یئتمیش‌اینجی Yetmişinci هفتادمین یئتمیش‌اینجی‌سی Yetmişincisi
هشتاد سکسن Səksən هشتادم سکسن‌اینجی Səksəninci هشتادمین سکسن‌اینجی‌سی Səksənincisi
نود دوخسان Doxsan نودم دوخسان‌اینجی Doxsanıncı نودمین دوخسان‌اینجی‌سی Doxsanıncısı
صد یوز Yüz صدم یوزاونجو Yüzüncü صدمین یوزونجوسو Yüzüncüsü
سیصد اوچ یوز Üç yüz سیصدم اوچ یوزاونجو Üç yüzüncü سیصدمین اوچ یوزاونجوسو Üç yüzüncüsü
هزار مین Min هزارم مین‌اینجی Mininci هزارمین مین‌اینجی‌سی Minincisi

صفت در ترکی آذربایجانی
صفت‌ها که ویژگی و حالت اسم (موصوف) را بیان می‌کند اغلب به همراه اسم می‌آیند. صفت در ترکی آذربایجانی قبل از اسم (موصوف) می‌آید: ساری آلما (سیب زرد)

صفت اشاره : اگر ضمایر اشاره همراه با اسم بیایند در این صورت نقش صفت را ایفا می‌کنند.
صفت مقدار: به صفتی اطلاق می‌شود که بر مقدار (قابل شمارش یا غیر قابل شمارش) موصوف دلالت کند :آز (کم)، چوخ (زیاد)، چوخ آز (خیلی کم)، اون (ده)، بیر(یک) ...
صفت پرسشی: به همراه اسم می‌آید و درباره آن سوال می‌کند: نئچه گون (چند روز)، هانسی آغاج (کدام درخت؟)
صفت مطلق : به ویژگی ثابت و حالت پایدار موصوف اشاره می‌کند : قوجا کیشی (پیرمرد)، قیزیل اوزوک (انگشتری طلا)، گؤزل قیز (دختر زیبا)
صفت برتر : این صفت در ترکی آذربایجانی با افزودن کلمه "داها" (Daha) قبل از صفت و افزودن پسوند "دان" به آخر اسم ساخته می‌شود: بو اوشاق او اوشاق دان داها گؤزل دیر (این کودک از آن کودک زیباتر است)، داها اوجا (بلندتر)، داها بؤیوک (بزرگتر)، داها سرین (خنک تر)، برخی اوقات پسوند "راق" به آخر صفت افزوده شده و همان معنی تفضیل را می‌رساند: اوجا + راق = اوجاراق (بلندتر)
صفت برترین : ترکیب این صفت با اضافه کردن حرف "ان" (Ən) به قبل از صفت به وجود می‌آید: ان گوزل (زیباترین)، ان اوجا (بلندترین)، ان یئنی (جدیدترین) ۴۳ ۴۴ ۴۵
جستارهای وابسته
ادبیات ترکی
زبان‌های ترکی
حیدر بابایه سلام
الفبای زبان ترکی
ویکی‌پدیای آذربایجانی
پسوندهای اسم‌ساز در ترکی آذربایجانی
نمایش ن • ب • وزبان‌های رایج در ایران

زبان‌های
هندواروپایی ایرانی شمال‌غربی کردی سورانی • گیلکی • کرمانجی • کردی جنوبی • گبری • بلوچی • مازندرانی • تالشی • تاتی • سمنانی • لکی • راجی • گورانی • ایرانی مرکزی • زبان سیوندی • سنگسری • مراغی • هورامی

ایرانی جنوب‌غربی فارسی • لری • لارکی • بشاکردی • اچمی • گویش‌های فارس

زبان‌های رومنی زرگری • دوماری • رمانلویی

آناتولیایی زبان ارمنی


زبان‌های آلتایی زبان‌های ترکی غربی آذربایجانی • قشقایی • ترکی خراسانی • ترکمنی • افشاری • شاهسونی

زبان‌های قبچاقی زبان قزاقی

زبان‌های آرغو زبان خلجی


زبان‌های دراویدی زبان براهویی

قفقازی جنوبی زبان گرجی


پانویس
↑ Ethnologue سایت زبانشناسی اتنولوگ
↑ N. Ghanea-Hercock, Ethnic and religious groups in the Islamic Republic of Iran. London: University of London, Institute of Commonwealth Studies, 2003, p. 6.
↑ *Riaux, G. «The Formative Years of Azerbaijani Nationalism in Post-Revolutionary Iran.» CENTRAL ASIAN SURVEY. ۲۷. ۱ (۲۰۰۸): p۴۶. با اشاره به: آمارگیری از وضعیت اجتماعی اقتصادی خانوار، تهران، مرکز آمار ایران، ۱۳۸۲.
↑ Ethnologue report for Azerbaijan
↑ Ethnologue report for language code:azb
↑ Ethnologue report for language code: azb
↑ Iran / Peoples - LookLex Encyclopaedia
↑ N. Ghanea-Hercock, Ethnic and religious groups in the Islamic Republic of Iran. London: University of London, Institute of Commonwealth Studies, 2003, p. 6.
↑ *Riaux, G. «The Formative Years of Azerbaijani Nationalism in Post-Revolutionary Iran.» CENTRAL ASIAN SURVEY. ۲۷. ۱ (۲۰۰۸): p۴۶. با اشاره به: آمارگیری از وضعیت اجتماعی اقتصادی خانوار، تهران، مرکز آمار ایران، ۱۳۸۲.
↑ سایت رسمی آمار دولت گرجستان
↑ Wixman, Ronald. The Peoples of the USSR: An Ethnographic Handbook. (Armonk, New York: M. E. Sharpe, Inc, 1984) p. 11
↑ UCLA Language Materials
↑ L. Johanson, "AZERBAIJAN ix. Iranian Elements in Azeri Turkish" in Encyclopædia Iranica
↑ Iran"s ethnic Azeris and the language question
↑ شعر از شهریار: تورکو دئدیم اوخوسون‌لار اؤزلری
↑ Iran"s ethnic Azeris and the language question
↑ سرواژه‌های Turkish ,Azerbaijani ,Turkmen,Uzbek,Kazakh,http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=67&menu=004
↑ دنیس سینیور-مجموعه زبانهای اورال-آلتایی صفحه ۹۰
↑ Kıral, Filiz. 2007. Cultural changes in the Turkic world. Istanbuler Texte und Studien, Bd. 7. Würzburg: Ergon-Verl.
↑ Riaux, G. «The Formative Years of Azerbaijani Nationalism in Post-Revolutionary Iran.» CENTRAL ASIAN SURVEY. ۲۷. ۱ (۲۰۰۸): p۴۶. با اشاره به: آمارگیری از وضعیت اجتماعی اقتصادی خانوار، تهران، مرکز آمار ایران، ۱۳۸۲.
↑ Amazon.com: The Cambridge Encyclopedia of Language (9780521559676): David Crystal: Books
↑ Amazon.com: International Encyclopedia of Linguistics: 4-Volume Set (Vol. 1) (9780195139778): William J. Frawley: Books
↑ داده‌نامه سیا
↑ Ethnologue report for Iran
↑ Azerbaijani language, alphabets and pronunciation
↑ Ərəb əlifbasında Azərbaycan dilinin standart qaydaları
↑ کتاب آینه زمان (به ترکی آذربایجانی : زامان آیناسی) نوشته حجت‌الاسلام محمد رضا رجب نژاد - چاپ آراز - باکو - سال 2000
↑ مبانی دستور زبان ترکی آذربایجانی-ـالیف:م.ع فرزانه-چاپ سوم ۱۳۵۸-چاپ کاویان-صفحه ۱۰
↑ ترکی هنر است-تالیف اسماعیل هادی -۱۳۷۴ انتشارات احرار تبریز -صفحه۱۸و۱۹
↑ م.ع فرزانه. مبانی دستور زبان ترکی آذربایجانی. چاپ سوم، ۱۳۵۸-چاپ کاویان-صفحه ۰۹
↑ ترکی هنر است-تالیف اسماعیل هادی -۱۳۷۴ انتشارات احرار تبریز صفحه ۰۹
↑ کتابخانه ملی جمهوری آذربایجان - بخش کتابهای قدیمی ترکی آذربایجانی نوشته شده با الفبای عربی
↑ کتابخانه ملی جمهوری آذربایجان - شرح حال میرزا محمد تقی قمری دربندی
↑ ترکی
↑ Stanford Jay Shaw, History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, Cambridge University, 1977, pg 141. Excerpt: "The greatest folk product of the fourteenth century was the prose collection of Dede Korkut, the oldest surviving examples of Oghuz Turkmen epic. Dede Korkut relates the struggles of Turkmens with the Georgians and Abkhaza Circassians in the Caucasia as well as with the Byzantines of Trabazon, adding stories of relationships and conflicts within Turkomen tribes
↑ Cemal Kafadar(1995), “in Between Two Worlds: Construction of the Ottoman states”, University of California Press, 1995. Excerpt: "It was not earlier than the fifteenth century. Based on the fact that the author is buttering up both the Akkoyunlu and Ottoman rulers, it has been suggested that the composition belongs to someone living in the undefined border region lands between the two states during the reign of Uzun Hassan (1466-78). G. Lewis on the hand dates the composition “fairly early in the 15th century at least”."
↑ تورک خلق ادبیاتی، علیرضا صرّافی
↑ Kıral, Filiz. 2007. Cultural changes in the Turkic world. Istanbuler Texte und Studien, Bd. 7. Würzburg: Ergon-Verl. p.164
↑ کتاب درسی آذربایجان تورکجه‌سی برای مقطع ابتدائی در جمهوری آذربایجان / تالیف یحیی کریم اوو
↑ تورکجه اوخو کیتابی / مهدی عباسی – ارومیه 1383 - خودآموز
↑ آذربایجان ادبی دیلی تاریخی - پروفسور نظامی خودیئف - ترجمه حسین شرقی
↑ کتاب درسی آذربایجان تورکجه‌سی برای مقطع ابتدائی در جمهوری آذربایجان / تالیف یحیی کریم اوف
↑ دستور زبان ترکی آذربایجانی-علی م گونئیلی
↑ علم معانی (لکسیکولوژی) ترکیب زبان آذری ادبی معاصر - دکتر محمد تقی زهتابی - تبریز 1371
↑ ترکی آذربایجانی در سفر - ترجمه عباد ممی زاده ینگجه، صابر شیبانی اصل 1379
منابع
نظری به تاریخ آذربایجان، دکتر محمد جواد مشکور، ج 1، تهران ۱۳۳۹، ص ۱۵۲
تاریخچه تحول در خط آذربایجانی
الفبا در دیگ جوشان سیاست
The Cambridge Encyclopedia of Language, David Crystal,Cambridge University Press, 1989
Encyclopædia Britannica 2006 Ultimate Reference Suite DVD Version: 2006.01.00.000000000
CIA Factbook
پیوند به بیرون
درگاه ادبیات آذربایجان
لفت‌نامهٔ آنلاین زبان‌های ترکی
زبانهای با بیش از ۱۰ میلیون سخنور
گزارش اثنولوگ برای زبان ترکی آذربایجانی
مبانی دستور زبان ترکی آذربایجانی (به زبان فارسی)
لفت‌نامهٔ آنلاین ترکی آذربایجانی به ترکی استانبولی و بالعکس
لغت‌نامهٔ آنلاین انگلیسی، آلمانی، روسی، فرانسوی به ترکی آذربایجانی و بالعکس
نرم‌افزار کامپیوتری منبع‌باز آزکانورت برای تبدیل دو طرفه خط لاتین و عربی زبان ترکی آذربایجانی
اثرات زبان‌های ایرانی بر ترکی آذربایجانی. دانشنامه ایرانیکا.
ویکی‌پدیا به زبان ترکی آذربایجانی، دانشنامهٔ آزادپروژه
زبان ترکی آذربایجانی test مربوط به ویکی‌پدیا در بنیاد ویکی‌مدیا موجود است . نمایش ن • ب • وحوزه گویشوران ترکی آذربایجانی

ایران • جمهوری آذربایجان • روسیه • ترکیه • گرجستان • عراق

نمایش ن • ب • وزبان‌های ترکی

آرغو خلجی

اغور آواری • بلغاری • چواشی • خزری • هون

اغوز آذربایجانی • استانبولی • افشار • اوروم • پچنگی • تاتاری کریمه • ترکمنی • خراسانی • سالار • عثمانی • قشقایی • گاگاوز

جنوب شرقی آینی • ازبکی • اویغوری • ایلی • جغتایی • قدیم • لپی

شمال شرقی چولیم • خاکاسی • تووایی • توفا • دولگان • شر • فویو قرقیز • یاکوتی • یوغور غربی

قبچاق آلتایی • اوروم • بارابا • باشقیر • تاتاری • تاتار کریمه • تاتاری قدیم • قبچاقی • قرقیزی • قره‌قالپاقی • قزاقی • کاراچایی-بالکاری • کاراییم • کریمچاکی • کومان • نوقایی

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ زبان ترکی آذربایجانی موجود است.
نمایش ن • ب • و موضوع‌های مرتبط با ایران

تاریخ ایران پیش از اسلام تاریخ ایران پیش از آریایی‌ها نیا-ایلامی عیلام تمدن آمودریا مانناییان ماد هخامنشیان سلوکیان دولت یونانی بلخ اشکانیان شاهنشاهی کوشان ساسانیان هپتالیان

اسلامی حمله اعراب به ایران امویان خلافت عباسیان طاهریان علویان (طبرستان) صفاریان سامانیان زیاریان آل بویه غزنویان سلسله غوریان سلجوقیان خوارزمشاهیان ایلخانان کرتیان مظفریان چوپانیان جلایریان تیموریان قراقویونلو آق‌قویونلو صفویان هوتکیان افشاریان زندیان قاجاریان

نوین دودمان پهلوی دولت موقت ایران ایران

همچنین ببینید تاریخ ایران ایران بزرگ زبان‌های هندوایرانی تمدن جیرفت آریایی فارسی‌زبانان اقوام ایرانی‌تبار فهرست شاهان ایران تاریخ نظامی ایران

سیاست در ایران جریان روشنفکری در ایران جنبش زنان ایران انتخابات در ایران قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مقام رهبری در ایران رئیس‌جمهور ایران قوه قضائیه ایران مجلس خبرگان رهبری مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان مجمع تشخیص مصلحت نظام شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران شورای اسلامی شهر و روستا حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران فهرست مقامات عالی‌رتبه در ایران اصلاح‌طلبان ایران جناح راست جمهوری اسلامی ایران قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت سیاست خارجی ایران وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ارتش جمهوری اسلامی ایران نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران سانسور در ایران برنامه هسته‌ای ایران اتهام تروریسم دولتی به ایران پیامدهای انتخابات ریاست جمهوری دهم ایران شرکت نفت ایران و انگلیس کودتای ۲۸ مرداد انقلاب سفید انقلاب ۱۳۵۷ ایران اشغال سفارت ایران در لندن جنگ ایران و عراق پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر کشتار حاجیان در مکه (۱۳۶۶) بحران آثار باستانی ایران دانشگاه شیکاگو تاریخ جمهوری اسلامی ایران انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۸۸) جنبش مشروطه ایران

مردم ایران مردم ایران ایرانیان مقیم خارج اسلام در ایران بهائی‌ستیزی مسیحیان ایران آذربایجانی‌های ایران کردهای ایران گرجیان ایران ارمنی‌های ایران یهودیان ایران زرتشتیان ایران زنان ایرانی

زبان‌های رایج در ایران زبان فارسی زبان‌های ایرانی زبان ترکی آذربایجانی زبان کردی زبان گرجی زبان ارمنی زبان‌های هندوایرانی

جغرافیای ایران رده:شهرهای ایران فهرست شهرهای ایران آذربایجان استان سیستان و بلوچستان کردستان ایران فلات ایران فهرست جزیره‌های ایران فهرست کوه‌های ایران استان‌های ایران فهرست زمین‌لرزه‌های ایران

اقتصاد ایران تاریخ اقتصاد ایران کشاورزی در ایران میوه در ایران بهداشت و سلامت در ایران بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران فهرست شرکت‌های ایرانی صنعت خودروسازی ایران فهرست بانک‌های ایران فهرست مراکز پژوهشی ایران فرار مغزها در ایران صنایع الکترونیک ایران سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران شرکت ملی نفت ایران سازمان صنایع هوایی ایران سازمان فضایی ایران برج میلاد صنایع دفاعی ایران ریال ایران بورس اوراق بهادار تهران شتاب (بانکداری) مالکیت فکری در ایران عسلویه جزیره کیش منطقه آزاد تجاری-صنعتی چابهار سازمان اکو معادن ایران دیوان محاسبات کشور شرکت مخابرات ایران ترابری در ایران راه‌آهن ایران متروی تهران انرژی در ایران صنعت نفت ایران برنامه هسته‌ای ایران گردشگری در ایران اقتصاد ایران تاریخ اقتصاد ایران

جامعه و
فرهنگ ایرانی ایران‌شناسی آموزش و پرورش در ایران آموزش عالی در ایران دانش و فناوری در ایران فهرست دانشگاه‌های ایران فلسفه در ایران تاریخ ادبیات فارسی رسانه در ایران فهرست خبرگزاری‌های ایران خبرگزاری دانشجویان ایران فهرست روزنامه‌های ایران معماری ایرانی معماری هخامنشیان هنر ایرانی باغ ایرانی سینمای ایران آشپزی ایرانی تعطیلات رسمی ایران نمادهای ملی ایران تریاک در ایران موسیقی سنتی ایرانی ای ایران راک ایرانی موسیقی سنتی ایرانی موسیقی پاپ ایرانی راک ایرانی وبلاگ‌نویسی در ایران اساطیر ایران اسلام در ایران ورزش در ایران

موضوع‌های دیگر گاه‌شماری ایران نوروز جواهرات ملی ایران احساسات ضدایرانی ایرانی‌زدایی ایران‌هراسی تهرانجلس رتبه‌بندی بین‌المللی ایران سرود شاهنشاهی ایران

درگاه:ایران


برگرفته از «http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=زبان_ترکی_آذربایجانی&oldid=8794019»
رده‌ها: زبان ترکی آذربایجانیجمهوری آذربایجانزبان‌هازبان‌های آذربایجانزبان‌های آلتاییزبان‌های ارمنستانزبان‌های ایرانزبان‌های پیوندیزبان‌های ترکیهزبان‌های ترکیزبان‌های جمهوری آذربایجانزبان‌های روسیهزبان‌های سوریهزبان‌های عراقزبان‌های گرجستانرده‌های پنهان: مقاله‌های نیمه حفاظت‌شدهمقاله‌های بدون منبعهمه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبعمقاله‌های نیازمند یادکردمقاله‌های با منبع ناکافی
منوی ناوبریابزارهای شخصی
ورود به سامانهایجاد حساب کاربری گویش‌هافضاهای نام
بحث مقاله جستجو
عملکردهابازدیدها
نمایش تاریخچه نمایش مبدأ خواندن گشتن
صفحهٔ اصلی
رویدادهای کنونی
تغییرات اخیر
مقالهٔ تصادفی
ویکی‌نویس شوید!
راهنما
کمک مالی
چاپ/برون‌بری
ایجاد کتاب
بارگیری به‌صورت PDF
نسخهٔ قابل چاپ
جعبه‌ابزار
پیوندها به این صفحه
تغییرات مرتبط
صفحه‌های ویژه
پیوند پایدار
اطلاعات صفحه
یادکرد پیوند این مقاله
به زبان‌های دیگر
Afrikaans
العربية
مصرى
Asturianu
Azərbaycanca
Žemaitėška
Беларуская
Беларуская (тарашкевіца)‎
Български
বাংলা
Brezhoneg
Bosanski
Català
کوردی
Qırımtatarca
Česky
Чӑвашла
Cymraeg
Dansk
Deutsch
Ελληνικά
English
Esperanto
Español
Eesti
Euskara
Suomi
Français
Gaeilge
Gagauz
Galego
Gaelg
Hak-kâ-fa
עברית
हिन्दी
Fiji Hindi
Hrvatski
Magyar
Հայերեն
Bahasa Indonesia
Íslenska
Italiano
日本語
ქართული
Қазақша
Kalaallisut
한국어
Перем Коми
Kurdî
Коми
Kernowek
Кыргызча
Latina
Лезги
Limburgs
Lietuvių
Latviešu
Мокшень
Олык марий
Македонски
Монгол
मराठी
Bahasa Melayu
مازِرونی
Plattdüütsch
नेपाल भाषा
Nederlands
Norsk (nynorsk)‎
Norsk (bokmål)‎
Ирон
ਪੰਜਾਬੀ
Polski
Piemontèis
پنجابی
Português
Runa Simi
Română
Русский
Kinyarwanda
Scots
Simple English
Slovenčina
Shqip
Српски / srpski
Basa Sunda
Svenska
Kiswahili
தமிழ்
Тоҷикӣ
ไทย
Türkçe
Татарча/tatarça
Удмурт
ئۇيغۇرچە / Uyghurche
Українська
اردو
Oʻzbekcha
Vepsän kel’
Tiếng Việt
მარგალური
Yorùbá
中文
این صفحه آخرین‌بار در ‏۶ ژانویهٔ ۲۰۱۳ ساعت ‏۲۳:۲۷ تغییر یافته‌است.
همهٔ نوشته‌ها تحت مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر شرایط استفاده را بخوانید.
ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان ناسودبر بنیاد ویکی‌مدیا است.

سیاست محرمانگی دربارهٔ ویکی‌پدیا تکذیب‌نامه‌ها نمای تلفن همراه